|
|
|
๗ (HOLD รอ-กำลังพัฒนา)
| | working at heights safety engineering | | วิศวกรรมความปลอดภัยการทำงานบนที่สูง | | ตอนที่เจ็ด กระเช้ายกคนด้วยรถเครน | | | | งานเขียน เรียบเรียงและนำเสนอ : รณรงค์ แสงตะเกียง | | facebook : รณรงค์ แสงตะเกียง | | e-mail : sangtakieng@gmail.com mobile 093 7719222 | | | | บริษัท เอเซีย แสงตะเกียง จำกัด (ASSA) : ฝึกอบรม สัมมนา | | อบรม สัมมนา งานที่ปรึกษาจัดทำระบบ & ระเบียบปฏิบัติงาน | | e-mail : sangtakieng@gmail.com mobile 093 7719222 | | |
กระเช้ายกคนด้วยรถเครน Man Basket Work Platform : รอ-กำลังพัฒนา | | | | กระเช้ายกคนมีหลักการออกแบบทางวิศวกรรมและวิธีการสร้างที่เหมือนๆ กัน สิ่งที่แตกต่างอย่างชัดเจนก็คนคือวิธีการยกกระเช้าและเครื่องมือ เครื่องจักรที่ใช้ยกกระเช้าขึ้นไปทำงานบนที่สูงนั่นเอง ซึ่งเหตุผลหลักที่ต้องใช้เครื่องมือหรือเครื่องจักรแตกต่างกันก็คือสภาพงาน ซึ่งจะอธิบายให้เข้าใจในบทความลำดับนี้ กระเช้ายกคนแบ่งตามลักษณะการใช้งานออกเป็นสองแบบหลัก คือ | | | - กระเช้ายกคน แบบยกด้วยรถเครน (elevated work platform)
- กระเช้ายกคน แบบยกด้วยกว้านไฟฟ้า ซึ่งจะเรียกเป็นชื่อจำเพาะว่ากอนโดลา (gondola work platform)
|
| ดังที่กล่าวข้างต้น ว่าตัวกระเช้าจะมีหลักการออกแบบและวิธีสร้างที่เหมือนกัน ฉะนั้นจะอธิบายเพิ่มเติมถึงหลักเกณฑ์และวิธีการออกแบบ การสร้างและการรักษาสภาพกระเช้า ณ ตอนนี้เสียก่อนเป็นอันดับแรก การสร้างและมาตรฐานกระเช้าต้องมีหลักเกณฑ์ดังต่อไปนี้ | | | - ออกแบบและลงนามรับรองแบบโดยวิศวกรผู้ซึ่งได้รับใบอนุญาตเป็นผู้ประกอบวิชาชีพวิศวกรรมควบคุมตามกฎหมายว่าด้วยวิศวกร (กว.สามัญหรือสูงกว่า) ซึ่งมีความรู้และเข้าใจมาตรฐานการออกแบบกระเช้ายกคน คุณวุฒิของวิศวกรที่ยอมรับให้ออกแบบกระเช้ายกคน มีสามสาขาคือ วศบ.เครื่องกล วศบ.โยธาและวิศวกรโครงสร้าง (structural engineer)
- หลังจากสร้างกระเช้าเสร็จตามแบบ ก็ต้องตรวจรับรองและลงนามรับรองโดยวิศวกรอีกครั้งหนึ่ง จึงจะอนุญาตให้นำกระเช้ามาใช้งานได้
- กระเช้ายกคน ที่ออกแบบถูต้อง-ต้องมีเกณฑ์ดังนี้
|
- ออกแบบได้มาตรฐานตามลักษณะเพลทฟอร์มถาวร ซึ่งต้องมีรั้วบน รั้วกลางและแผ่นกันของตก, รั้วบนสูง 90-110 เซนติเมตร, รั้วกลางสูง 45-55 เซนติเมตรและแผ่นทึบกันของตก สูงไม่น้อยกว่า 7 เซนติเมตร
- พื้นกระเช้าไม่ลื่นและสามารถระบายน้ำออกจากพื้นได้
- ประตู ต้องเป็นลักษณะเปิดเข้า ซึ่งหมายความว่าจะผลักประตูเข้าหรือจะเป็นลักษณะยกประตูให้เปิดออกและลอดเข้าก็ได้
- มีห่วงเกี่ยวสายแลนยาร์ด (anchorage hook) ซึ่งออกแบบไว้โดยเฉพาะ ถูกติดตั้งแบบถาวรไว้กับกระเช้าและห่วงเกี่ยวสายแลนยาร์ดต้องรับแรงได้ไม่ต่ำกว่า 1500 นิวตัน x ค่าพิกัดเผื่อความปลอดภัย 3.5 เท่า หรือเท่ากับ 1500x3.5=5250 นิวตัน
- แสดงค่ารับโหลดหน่วยเป็นกิโลกรัม ปิดหรือแสดงไว้ที่กระเช้า
- มีหลักฐานผ่านการตรวจสภาพโดยวิศวกร ประจำปีปฏิทินหรือประจำรอบปีก็ได้
- กระเช้าผ่านการตรวจสภาพก่อนใช้งานโดยผู้ใช้
| |
| กระเช้ายกคนแบบยกโดยใช้รถเครน elevated work platform | | | | ความเหมาะสมใช้งาน ใช้กับงานยกคนขึ้นทำงานที่สูงทั่วๆ ไป ตัวอย่างเช่น งานซ่อมบำรุง งานติดตั้งชิ้นงาน งานตรวจสอบอาคาร ฯลฯ เป็นต้น ค่าใช้จ่ายมากน้อยสำหรับงานกระเช้าลักษณะนี้คือความสามารถของรถเครนที่ใช้ยก, เครนเล็กค่าใช้จ่ายจะถูก หากเครนมีขนาดใหญ่ขึ้น ค่าใช้จ่ายก็จะสูงขึ้น /ฉะนั้นนอกจากเข้าใจมาตรฐานของกระเช้าแล้ว ก็จำเป็นต้องรู้และเข้าใจข้อกำหนดของเครนที่ใช้ยกกระเช้าด้วย รถเครนที่พร้อมใช้งานต้องมีข้อกำหนดดังนี้ | - มีเอกสาร ปจ.2 ตามที่กฎหมายกำหนดและ ปจ.2 ต้องไม่หมดอายุ
- กรณีใช้รถเครนที่มีอายุเกิน 7 ปี จุดเชื่อมบูมให้แสดงหลักฐานการตรวจสอบรอยแตกร้าวโดยใช้น้ำยาแทรกซึม (penetrant testing-PT), การใช้น้ำยาแทรกซึมเป็นหนึ่งในวิธีทดสอบโดยไม่ทำลาย (non destructive testing-NDT) ที่มีประสิทธิภาพสำหรับการการตรวจหาความไม่ต่อเนื่องที่เปิดสู่พื้นผิวของโลหะที่ไม่มีรูพรุนหรือวัตถุอื่นเช่น โลหะ พลาสติก แก้วและเซรามิค ฯลฯ เป็นต้น
- ส่วนผู้ที่เกี่ยวข้องกับการใช้รถเครนจะมี ผู้ควบคุมการใช้รถเครน (mobile crane supervisor), ผู้บังคับเครนรถ (mobile crane operator) และผู้ให้สัญญาณแก่ผู้บังคับเครน ผู้ยึดเกาะวัสดุ (crane rigger) ซึ่งผู้เกี่ยวข้องที่กำลังกล่าวถึงนี้ ต้องผ่านการฝึกอบรมและมี certificate ตามที่กฎหมายแห่งราชอาณาจักรไทยกำหนด
|
| ภาพ กระเช้ายกคนและเครนรถ
|
กระเช้ายกคนแบบกอนโดลา Gondola Work Platform-GWP | | | | กระเช้าแบบนี้เรียกว่ากอนโดลา จะใช้กับการทำงานนอกผนังอาคารสูง ซึ่งขั้นต่ำ (option ต่ำสุด) จะมีส่วนประกอบหลักๆ 3 ส่วน คือชุดกว้าน สลิงเหล็กเคลือบพันรอบกว้าน (wire rope with winch) และตัวกระเช้า, ชุดกว้านสลิงเหล็กเคลือบจะถูกติดตั้งอยู้ด้านบนอาคารสูง อาจเป็นชั้นดาดฟ้าหรือส่วนของระเบียงก็ได้ ส่วนปลายด้านล่างของสลิงเหล็กเคลือบจะแขวนตัวกระเช้าติดเอาไว้ เฉพาะชุดกว้านจะขับเคลื่อนให้กระเช้าทำงานได้สองทิศทางคือขึ้นกับลง |
| กอนโดลา สามารถติดตั้งบนอาคารสูงได้ทั้งลักษณะใช้งานชั่วคราวหรือติดตั้งแบบถาวรไว้กับอาคารเลยก็ได้ การเคลื่อนที่ของกระเช้าดังที่กล่าวข้างต้น ว่าขั้นต่ำทำงานได้สองทิศทางคือขึ้นกับลง หมายถึงเมื่อควบคุมให้กว้านหมุนเดินหน้า (forward) สลิงจะถูกพันกับกว้าน กระเช้าก็จะเคลื่อนที่ขึ้นและในทางตรงกันข้ามเมือควบคุมให้กว้านหมุนถอยหลัง (reward) สลิงที่พันบนกว้านจะปล่อยคลายสลิง กระเช้าก็จะเคลื่อนที่ลง | | เนื่องจากอาคารสูง ถูกออกแบบเชิงสถาปัตยกรรมให้ตัวอาคารมีมิติที่หลากหลาย ตรงนอน แนวดิ่ง โค้งเว้า เอียงลาดชัน ฯลฯ นั่นหมายถึงการใช้กอนโดลาเพื่อรักษาสภาพ ซ่อมบำรุงหรือทำความสะอาด ฯลฯ ก็ต้องเพิ่มฟังก์ชั่น-ออฟชั่นตามลักษณะหรือสภาพของอาคารด้วย ด้วยเหตุดังกล่าว ณ ปัจจุบันกระเช้าไฟฟ้ากอนโดลา บางรุ่นที่มีออฟชั่นสูง จะทำงานได้ถึง 8 ทิศทางคือ | | | - กระเช้าเคลื่อนที่ ตามแนวราบ ซ้าย
- กระเช้าเคลื่อนที่ ตามแนวราบ ขวา
- กระเช้าเคลื่อนที่ ตามแนวราบ เดินหน้า
- กระเช้าเคลื่อนที่ ตามแนวราบ ถอยหลัง
- กระเช้าเคลื่อนที่ บิดองศา บิดองศาตามเข็มนาฬิกา
- กระเช้าเคลื่อนที่ บิดองศา บิดองศาทวนเข็มนาฬิกา
- กระเช้าเคลื่อนที่ ตามแนวดิ่ง ขึ้น
- กระเช้าเคลื่อนที่ ตามแนวดิ่ง ลง
|
| โดยสภาพงานที่หลากหลาย มีผลโดยตรงให้การออกแบบตัวกระเช้าและวิธีติดตั้งกระเช้าไฟฟ้ากอนโดลามีลักษณะที่หลากหลาย ในลำดับนี้แนะนำให้ดูจากภาพประกอบหรือเรียนรู้จากภาพ (ด้านล่าง) จะง่ายและน่าจะเป็นวิธีที่เรียนรู้ง่ายที่สุด | |
| ตัวอย่าง รูปร่างของกระเช้ากอนโดลา ออกแบบตามสภาพการใช้งาน |
| วิธีติดตั้งลักษณะที่หนึ่ง : เป้าหมายการติดตั้งกระเช้ากอนโดลาแบบนี้คือทำงานเฉพาะพื้นที่ สามารถติดตั้งเพื่อใช้งานชั่วคราว กึ่งชั่วคราวหรือติดตั้งถาวรก็ได้ ข้อดีคือค่าใช้จ่ายต่ำ ติดตั้งง่าย กลไกของระบบเป็นระดับพื้นฐานไม่ซับซ้อน ระบบควบคุมใช้งานได้ง่าย หากแต่ข้อจำกัดคือทำงานได้เฉพาะพื้นที่และเคลื่อนที่ทำงานได้เฉพาะขึ้นกับลงเท่านั้น | | อธิบายภาพเพิ่มเติม : วิธีติดตั้งโครงแขวนกระเช้า จะใช้ทฤษฎีของคานมาออกแบบ (lever theory=แรง x ระยะทาง) เสาคู่หน้าจะเป็นจุดหมุน แรงที่เกิดจากน้ำหนักของตัวกระเช้าและน้ำหนักบรรทุกของกระเช้า x คูณด้วยระยะทางถึงเสาจุดหมุนต้องมีค่าไม่เกินระยะทางจากเสาจุดหมุนถึงน้ำหนักถ่วง ทั้งนี้เนื่องจากการออกแบบเชิงวิศวกรรมต้องมีพิกัดเผื่อความปลอดภัย 3.5 เท่า ไม่เช่นนั้นเมื่อมีโหลดจากสภาพแวดล้อม เช่นแรงลมมาปะทะ (environmental from wind load) ก็จะทำให้โครงแขวนด้านน้ำหนักถ่วงกระดกขึ้นและเกิดอุบัติเหตุ กระเช้าตกลงด้านล่าง ฉะนั้นค่าพิกัดเผื่อความปลอดภัยจึงต้องกำหนดไว้ |
| 
|
| วิธีติดตั้งลักษณะที่สอง : เป้าหมายคือการติดตั้งกระเช้าแบบถาวร รางเลื่อนจะถูกติดตั้งแนวนอน โค้งหรือเว้าตามสภาพผนังอาคาร กระเช้าที่ติดตั้งแบบนี้จะเคลื่อนที่ได้ 4 ทิศทางคือตามแนวราบซ้าย-ขวา และตามแนวดิ่งขึ้น-ลง /เรียนรู้ภาพซ้าย-ขวาเชิงเปรียบเทียบดังนี้ | | | - ภาพด้านซ้าย เป็นการติดตั้งกระเช้าแบบถาวร ทำงานเฉพาะที่คือทำงานได้สองทิศทางเท่านั้น ตามแนวดิ่งขึ้นและตามแนวดิ่งลง ชุดเสาโครงสร้างติดตั้งอยู่กับที่ไม่มีรางเลือนซ้ายขวา
- ภาพด้านขวา ติดตั้งกระเช้าแบบถาวร รางเลื่อนจะถูกติดตั้งแนวนอน โค้งหรือเว้าตามสภาพผนังอาคาร กระเช้าจึงเคลื่อนที่ได้ 4 ทิศทาง ออฟชั่นการทำงานของกระเช้ากอนโดลาที่ติดตั้งแบบนี้ก็จะสูงขึ้น ทว่าต้นทุนในการสร้าง การติดตั้งก็จะสูงขึ้นเช่นกัน
|
| ภาพซ้าย ติดตั้งกระเช้ากอนโดลาแบบถาวร ไม่มีรางเลือนตามแนวนอนซ้ายขวา กระเช้าจึงทำงานได้ตามแนวดิ่งขึ้นและลงเท่านั้น : ภาพขวา ติดตั้งกระเช้ากอนโดลาแบบถาวร มีรางเลือนตามแนวนอนซ้ายขวา กระเช้าจึงทำงานได้ 4 ทิศทางคือตามแนวดิ่งขึ้น-ลงและตามแนวราบซ้าย-ขวา | |
| วิธีติดตั้งลักษณะที่สาม : เป็นกระเช้าที่ติดตั้งถาวรและมีฟังก์ชั่น-ออฟชั่นการทำงานสูงสุด เคลื่อนที่ทำงานได้ 8 ทิศทาง (หรือในบางรุ่นจะมีออฟชั่นมากกว่านี้) ส่วนประกอบหลักมีสามส่วนคือชุดกว้านต้นกำลังยกกระเช้าขึ้นลงตามแนวดิ่ง ชุดขับเคลื่อนตัวรถตามแนวนอนซ้ายขวา มีบูมยืดหดควบคุมกระเช้าเข้าออกและกลไกขับเคลื่อนบิดองศากระเช้าตามเข็ม-ทวนเข็มนาฬิกา เพื่อให้เข้าใจโดยง่ายจะสรุปฟังก์ชั่นการทำงานดังนี้ | - เครื่องจักรขับเคลื่อนตัวรถตามแนวนอน ขับเคลื่อนกระเช้าตามแนวราบ ซ้าย
- เครื่องจักรขับเคลื่อนตัวรถตามแนวนอน ขับเคลื่อนกระเช้าตามแนวราบ ขวา
- บูมขับเคลื่อนกระเช้า ตามแนวราบ ยืดขับเคลื่อนกระเช้าเดินหน้า
- บูมขับเคลื่อนกระเช้า ตามแนวราบ หดขับเคลื่อนกระเช้าถอยหลัง
- กลไกขับเคลื่อนที่กระเช้า บิดองศา บิดองศาตามเข็มนาฬิกา
- กระเช้าเคลื่อนที่ บิดองศา บิดองศาทวนเข็มนาฬิกา
- กว้านเคลื่อนที่กระเช้า ตามแนวดิ่ง ขึ้น
- กว้านเคลื่อนที่กระเช้า ตามแนวดิ่ง ลง
|
| ติดต่องานฝึกอบรม แปลเอกสารเซฟตี้ งานที่ปรึกษาการจัดทำระบบฯ : บริษัท เอเซีย แสงตะเกียง จำกัด (ASSA) Tel 093 7719222 E-mail : sangtakieng@gmail.com | | |
|
|
|
|
| VISIT |
 สถิติวันนี้ |
9 คน |
| สถิติเมื่อวาน |
254 คน |
 สถิติเดือนนี้
 สถิติปีนี้
สถิติทั้งหมด |
3291 คน
55437 คน
937489 คน |
| เริ่มเมื่อ 2012-10-14 |
| |
| | | |
หน้าแรก