๓

• กำกับดูแลและบริหารจัดการให้มีระบบปลอดภัย system safety
• กำกับดูแลและบริหารจัดการให้คนปลอดภัย people safety
• กำกับดูแลและบริหารจัดการให้เครื่องจักร เครื่องมือ วัสดุ วัตถุดิบปลอดภัย plant safety และอีกองค์ประกอบคือ
• กำกับดูแลและบริหารจัดการให้ พื้นที สภาพแวดล้อมการทำงานปลอดภัย area attribution or working environment safety  

ระบบปลอดภัย หมายถึงเอกสารสนับสนุนการปฏิบัติงานของบริษัทผู้ว่าจ้าง ต้องกำกับดูแลให้ผู้รับเหมาซึ่งเป็นผู้เข้ามาร่วมงาน ปฏิบัติตามด้วย ส่วนกฎหมายทุกองค์กรต้องปฏิบัติตามกฎหมายอยู่แล้ว บริษัทผู้ว่าจ้างแค่ประสานเน้นย้ำให้มีการปฏิบัติตามกฎหมาย ก็ถือว่าเพียงพอ

• ผู้รับเหมาต้องปฏิบัติตามกฎหมายและปฏิบัติตามกฎระเบียบด้านความปลอดภัยของบริษัทผู้ว่าจ้าง
• ปฏิบัติตามระเบียบ การขออนุญาตทำงานและล็อคเอาท์ระบบของบริษัทผู้ว่าจ้าง
• กำหนดให้ผู้ปฏิบัติงานผ่านการฝึกอบรมตามกฎหมายและตามลักษณะงานที่ทำ
• ผู้ที่ได้รับอนุญาตให้ปฏิบัติงานต้องมีสุขภาพประจำปีและสุขภาพก่อนทำงานแต่ละวันเป็นปกติ (fit to work)
• กลุ่มงานเสี่ยงอันตรายสูงอุตสาหกรรมบนบก แต่ละสถานประกอบกิจการอาจจะกำหนดแตกต่างกันไปบ้าง ขั้นต่ำหากเกี่ยวข้องกับงานเสี่ยงอันตรายสูงเจ็ดประเภท ผู้รับเหมาต้องมี certificate รับรองความรู้ความสามารถ  

งานความร้อนและประกายไฟ hot  work safety

ปฏิบัติการที่อับอากาศ  safe access in confined spaces

ทำงานบนที่สูง  working at heights

ปฏิบัติการงานนั่งร้าน safe access scaffolds

งานไฟฟ้าแรงสูง  high voltage

งานขุดเจาะพื้นในเขตโรงงาน  excavation

งานขนย้ายโดยใช้จักกลเคลื่อนที่  heavy handling

• ความรู้ความสามารถหลักของบุคคล (core competencies) หมายความว่าจบการศึกษาสาขาไหน ระดับใดและคุณลักษณะจำเพาะของบุคคลเป็นอย่างไร : ยืนยันจากเอกสารวุฒิการศึกษาและการพูดคุยสัมภาษณ์ นอกจากวุฒิการศึกษาแล้ว ความรู้ความสามารถหลักของบุคคลควรแสดงสอง certificate คือผ่านการฝึกอบรมหลักสูตร ความปลอดภัย สำหรับลูกจ้างทั่วไปและลูกจ้างเข้าทำงานใหม่ และหลักสูตรการขออนุญาตเข้าทำงานและการตัดแยกระบบ lockout tagout and permit to workความรู้ความสามารถตามลักษณะงาน (job competencies) : ยืนยันจากหลักฐานใบผ่านงานและการพูดคุยสัมภาษณ์  

• สุขภาพก่อนปฏิบัติงานแต่ละวัน (fit to work) ให้ผู้ปฏิบัติงานเป็นผู้แจ้งกับหัวหน้างานว่าสุขภาพพร้อมหรือไม่พร้อมปฏิบัติงาน

สุขภาพที่ไม่พร้อมปฏิบัติงาน ตัวอย่างเช่น ป่วยและทานยาประเภทระงับหรือกระตุ้นระบบประสาท หลับไม่ถึงหกชั่วโมงต่อวัน ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอลล์ ฯลฯ เป็นต้น หากพบว่า ผู้รับเหมาคนหนึ่งคนใดใช้สารเสพติดผิดกฎหมาย ถือว่าขาดคุณสมบัติตั้งแต่ต้นและต้องยกเลิกสัญญาว่าจ้าง

• จัดเก็บบนพื้นที่อากาศถ่ายเทไกลจากแหล่งความร้อนและประกายไฟไม่ต่ำกว่า ๑๑ เมตร และให้ประเมินความเสี่ยงร่วมด้วย หากจำเป็นให้เพิ่มระยะทางจัดเก็บออกไปอีกหรือจัดทำผนังทึบป้องกัน
• พื้นจัดเก็บมั่นคงไม่ทรุดตัว หากเป็นลักษณะถังบรรจุ มาตรการจัดเก็บต้องไม่ล้ม พื้นไม่ทรุดตัวและแสดงเขตชัดเจน
• กำกับดูแลมิให้สูบบุหรี่ ห้ามทำให้เกิดประกายไฟ ห้ามพกพาอุปกรณ์สำหรับจุดไฟหรือติดไฟในระยะ ๑๑ เมตรโดยรอบโดยไม่มีมาตรการควบคุมอุบัติเหตุ
• ดูแลมิให้บุคคลที่ไม่เกี่ยวข้องเข้าไปในบริเวณที่มีการจัดเก็บวัตถุไวไฟและจัดทำป้าย อันตรายห้ามสูบบุหรี่ ห้ามทำให้เกิดประกายไฟ หรือห้ามพกพาอุปกรณ์สำหรับจุดไฟหรือติดไฟหรือป้ายซึ่งมีข้อความอื่นที่มีความหมายในทำนองเดียวกัน ตามสภาพหรือคุณสมบัติของวัตถุไวไฟหรือวัตถุระเบิดไว้ให้เห็นได้ชัดเจน ณ บริเวณนั้น
• ต้องมีเครื่องดับเพลิงแบบเคลื่อนย้ายได้ที่เหมาะสมกับชนิดของเชื้อเพลิงและต้องมีขนาดบรรจุไม่น้อยกว่าเครื่องละ ๔ กิโลกรัม โดยให้มีอย่างน้อยหนึ่งเครื่อง  

การติดตั้งเครื่องดับเพลิง ต้องให้ส่วนบนสุดของตัวเครื่องสูงจากระดับพื้นหรือสถานที่ก่อสร้างไม่เกิน ๑.๔๐ เมตร อยู่ในที่ซึ่งสามารถมองเห็นและใช้ได้สะดวก และตรวจสอบเครื่องดับเพลิงให้อยู่ในสภาพใช้งานได้อย่างน้อยหกเดือนต่อครั้ง

• มีการควบคุมและบันทึกการนำออกไปใช้งาน สามารถตรวจสอบได้  

• เคมีภัณฑ์แต่ละชนิด ให้จัดเก็บที่แผนกเซฟตี้ของบริษัทผู้ว่าจ้างหนึ่งฉบับและเก็บสำเนาในพื้นที่จัดเก็บอีกหนึ่งฉบับ
• กรณีมีสถานะเป็นของเหลว ให้จัดเก็บในพื้นที่ขอบกั้น (bounded area) ซึ่งมีปริมาตรมากว่าเคมีที่เก็บทั้งหมด ๑๒๕ เปอร์เซ็นต์
• กรณีจัดเก็บเคมีภัณฑ์หลายชนิดรวมกันไว้ในพื้นที่เดียวกัน ให้แสดงผังจัดเก็บที่ทางเข้าและส่ง soft file ฉบับที่เป็นปัจจุบันไว้ที่แผนกเซฟตี้ของบริษัทผู้ว่าจ้าง
• การจัดเก็บเคมีภัณฑ์หลายชนิดรวมกันในพื้นที่เดียวกัน ต้องไม่เป็นเหตุให้เกิดปฏิกิริยาเคมีที่ก่อความรำคาญต่อผู้ปฏิบัติงาน เช่นมีกลิ่น ฯลฯ เกิดอันตรายหรือหรือส่งผลกระทบสิ่งแวดล้อม
• การแบ่งจัดเก็บ ส่วนที่ถูกแบ่งออกไปต้องปิดฉลากแสดงชื่อและข้อมูลของเคมีภัณฑ์ไว้ที่บรรจุภัณฑ์นั้นด้วย
• มีการควบคุมและบันทึกการนำออกไปใช้งาน สามารถตรวจสอบได้

• เครื่องจักร หมายความว่าเครื่องมือที่มีน้ำหนักเกินความสามารถที่จะยกเคลื่อนย้ายได้ด้วยแรงคนเพียงคนเดียว ประกอบด้วยหลายชิ้นส่วนสำหรับกำเนิดพลังงาน เปลี่ยนหรือแปลงสภาพพลังงานหรือส่งพลังงาน ทั้งนี้ด้วยกำลังน้ำ ไอน้ำ เชื้อเพลิง ลม ก๊าซ ไฟฟ้าหรือพลังงานอื่น  

ตัวอย่างเช่น โฟร์ค-ลิฟท์ เครนรางเลื่อนเหนือศีรษะ รถเครน เครื่องอัดอากาศ เครื่องปั่นไฟ เครื่องจักรโรงงาน เครื่องตัดแถบเหล็กแผ่น เครื่องปั้มขึ้นรูปโลหะ สายพานลำเลียง เครื่องกวนผสม เครื่องกลึง เครื่องตอกเสาเข็มงานก่อสร้าง ฯลฯ

• เครื่องมือกล หมายความว่าเครื่องมือที่สามารถยกเคลื่อนย้ายได้ด้วยคนเพียงคนเดียว ประกอบด้วยหลายชิ้นส่วน กลไกการทำงานง่ายไม่ซับซ้อน ทั้งนี้โดยเปลี่ยนพลังงานไฟฟ้า พลังงานลมหรือแรงคนเป็นพลังงานกล

ตัวอย่างเช่น สว่านไฟฟ้า หินเจียร์มือ สว่านมือ รอกสาวมือ ฯลฯ

ปลั๊กพ่วงต่อสายไฟ เครื่องมือหรืออุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องกับงานเสี่ยงอันตรายสูง ให้บริหารจัดการสำหรับใช้งานเช่นเดียวกับเครื่องมือกลด้วย ตัวอย่างเช่น อุปกรณ์ช่วยยกในงานเครน เชือกโรยตัว อุปกรณ์ส่วนควบเชือกโรยตัว ฮาร์เนสทำงานบนที่สูง รอกกู้ภัย เปลสนามกู้ภัย ฯลฯ

• เครื่องมือหรือเครื่องมือช่าง หมายความว่าเครื่องมือที่สามารถยกเคลื่อนย้ายได้ด้วยคนเพียงคนเดียว ประกอบด้วยหลายชิ้นส่วนหรือชิ้นส่วนเดียวก็ได้ ใช้งานโดยใช้แรงคน ไม่มีต้นกำลัง ตัวอย่างเช่น ค้อน ไขควง ประแจ ฯลฯ เป็นต้น
• เครื่องจักร เครื่องมือ เครื่องมือกลหรืออุปกรณ์ส่วนควบของเครื่องจักร เครื่องมือ เครื่องมือกลที่ต้องปฏิบัติตามข้อกำหนดของกฎหมาย ตัวอย่างเช่น เครนอยู่กับที่ เครนเคลื่อนที่ หม้อน้ำแรงดัน ถังบรรจุก๊าซเชื้อเพลิงสำหรับโฟร์ค-ลิฟท์ ฯลฯ  

• แถบกั้นความปลอดภัยและธงริ้ว หากเป็นประเภทแถบกั้นเตือน จะมีสีเหลืองสลับดำแถบเฉียงสลับสี ซึ่งพบว่าในเขตอุตสาหกรรมโลกตะวันตกจะมีเพิ่มอีกหนึ่งแบบคือตัวแถบเป็นสีเหลืองและมีตัวหนังสือ caution (แปลว่าระวัง) สีดำเป็นช่วงๆ ระยะห่างสม่ำเสมอ กรณีเป็นธงริ้วสามเหลี่ยม ปลายแหลมของธงจะชี้ลงและแผ่นธงจะถูกเย็บติดกับเส้นเชือกแบบสลับสีขาวกับสีดำ ตามความยาวที่ต้องการ

ธงริ้วกั้นเตือนเหลืองดำ warning fag

แถบกั้นเตือนเหลืองดำ warning tape

แถบกั้นอันตราย dander tape 

• แผงป้องกันอันตราย รั้วแข็งและอุปกรณ์ฮาร์ดแวร์ อุปกรณ์ป้องกันควบคุมอันตรายที่กล่าวถึงนี้จะมีทั้งแบบทึบและแบบโปร่ง โดยทั่วไปสูง ๙๐-๑๑๐ เซนติเมตร อาจใช้ขนาดสูงกว่านี้ตามผลวิเคราะห์ความปลอดภัย หรืออาจจะสูงกว่านี้ตามระเบียบด้านความปลอดภัยเฉพาะเรื่อง ซึ่งต้องเป็นสีโทนสว่างถูกหลักสัญลักษณ์ความปลอดภัยเช่น เหลืองดำ ขาวแดง ฯลฯ เป็นต้น
• สัญลักษณ์ความปลอดภัย : สัญลักษณ์ความปลอดภัยหมายความรวมถึงการขีดสีตีเส้น ป้ายความปลอดภัย ไฟวับวาบ ฯลฯ ซึ่งจะใช้สัญลักษณ์สี ข้อความ ภาพ อย่างหนึ่งอย่างใดหรือหลายอย่างรวมกันก็ได้

• ป้ายทะเบียนความปลอดภัยหรือ safety tag จากการค้นคว้าไม่พบว่าเอกสารเล่มใดแบ่งแยกประเภทเรื่องป้ายทะเบียนไว้ชัดเจน จึงทำสำรวจ ติดตามข้อมูลเกี่ยวกับเรื่องนี้และเก็บข้อมูลช่วงปี ๒๕๓๕-๒๕๕๕ เมื่อนำข้อมูลมาสรุป พบว่าป้ายทะเบียนแบ่งแยกได้ ๔ ประเภท ดังนี้-ป้ายทะเบียนเตือน warning tag, ป้ายทะเบียนอันตราย danger tag, ป้ายทะเบียนบอกสถานภาพ inspection tag, information tag และป้ายทะเบียนอนุญาตบุคคล custom quick ship tag

การใช้งานป้ายทะเบียนเตือน warning tag-ลักษณะของป้ายทะเบียนเตือน พื้นสีเหลือง ขอบสีดำและตัวหนังสือหลักที่แสดงบนพื้นป้ายต้องเป็นสีดำ ใช้แขวนเตือนที่อุปกรณ์ เครื่องมือหรือที่สวิทซ์ควบคุมเครื่องจักรเพื่อให้ปฏิบัติตามข้อความที่กำหนด หากมีการฝ่าฝืนไม่ปฏิบัติตาม อาจส่งผลให้เกิดอุบัติเหตุ หากเกิดอุบัติเหตุ ระดับผลกระทบที่ตามมาต้องอยู่ในระดับที่ยอมรับได้ ตัวอย่างเช่น หากเกิดอุบัติเหตุกับคน ยอมรับได้แค่ระดับบาดเจ็บจากการทำงาน (work injury) หากสูงกว่านี้เช่น ต้องหยุดงานเกินหนึ่งวันหรือหยุดหนึ่งกะทำงาน ต้องบำบัดทางการแพทย์ สูญเสียอวัยวะหรือตาย เป็นระดับที่ยอมรับไม่ได้ (loss time injury, medical treatment injury, near miss fatality or fatality)

การใช้งานป้ายทะเบียนอันตราย danger tag-ลักษณะของป้ายทะเบียนอันตราย มีรหัสสีหลักเป็นสีขาวกับสีแดง ส่วนข้อความจะเป็นสีอื่นก็ได้ ใช้แขวนห้ามที่อุปกรณ์ เครื่องมือหรือที่สวิทซ์ควบคุมเครื่องจักรเพื่อให้ปฏิบัติ ตามข้อความที่กำหนด หากมีการฝ่าฝืนไม่ปฏิบัติตามฯ อาจส่งผลให้เกิดอุบัติเหตุซึ่งระดับผลกระทบที่ตามมาจะสูงกว่าระดับที่ยอมรับได้ ตัวอย่างเช่น บาดเจ็บถึงขั้นหยุดงานเกินหนึ่งวันหรือหยุดหนึ่งกะทำงาน ต้องบำบัดทางการแพทย์ สูญเสียอวัยวะ บุคคลเสียชีวิต หรือเสียชีวิตคราวละมากกว่าหนึ่งคน (loss time injury, medical treatment injury, near miss fatality or fatality)    

การใช้ป้ายทะเบียนบอกสถานภาพ inspection tag, information tag-ลักษณะของป้ายทะเบียนบอกสถานภาพ ควรหลีกเลี่ยงรหัสสีไม่ให้ซ้ำกับรหัสสีของป้ายทะเบียนเตือน หรือไม่ซ้ำกับรหัสสีของป้ายทะเบียนอันตราย ใช้แขวนเพื่อบอกสถานขณะนั้นของอุปกรณ์ เครื่องมือหรือที่สวิทซ์ควบคุมเครื่องจักร หากฝ่าฝืนไม่ปฏิบัติตาม อาจส่งผลให้เกิดอุบัติเหตุและเกิดผลกระทบกับงาน กระบวนการธุรกิจหรือชื่อเสียงขององค์กร เช่นประสิทธิภาพของงานต่ำลง งานล่าช้ากว่าแผนที่กำหนด ลูกค้าขาดความเชื่อถือ ยอดสั่งซื้อลดลง ฯลฯ เป็นต้น (ป้ายทะเบียนกลุ่มนี้ ส่วนมากจะใช้ควบคุมผลกระทบที่อาจเกิดกับทรัพย์สินหรือเกิดความเสียหายกับกระบวนการธุรกิจ มากกว่า หมายถึงไม่แนะนำให้ใช้กับการควบคุมอันตรายที่อาจเกิดกับคน) ตัวอย่างเช่น

ก๊าซออกซิเจนถังเต็ม oxygen-full cylinder

ก๊าซอะเซทีลีนถังเปล่า acetylene-empty cylinder

อนุญาตใช้งานนั่งร้าน scaffolding permit tag

กำลังเดินเครื่องใช้งาน ฯลฯ เป็นต้น equipment in service 

การใช้งานป้ายทะเบียนอนุญาตบุคคล custom quick ship tag-รหัสสีของป้ายทะเบียนอนุญาตบุคคล ไม่ได้ถูกกำหนดไว้ชัดเจน แต่โดยปกติจะไม่ใช้รหัสสีซ้ำกับรหัสสีของป้ายทะเบียนเตือน หรือไม่ซ้ำกับรหัสสีของป้ายทะเบียนอันตราย และที่แตกต่างชัดเจนคือต้องมีภาพถ่ายหน้าตรงบุคคลร่วมบนป้ายทะเบียนฯ เสมอ ใช้งานอนุญาตบุคคลเพื่อเข้าในเขต-หรือพื้นที่จำเพาะ 

ตัวอย่างเช่นอนุญาตบุคคลเข้าพื้นที่อันตรายสูง อนุญาตบุคคลใช้เครื่องจักรที่มีลักษณะพิเศษ อนุญาตบุคคลเพื่อเข้าในพื้นที่ความลับของบริษัทเช่น ศูนย์วิจัยอาหารสัตว์ หรือลักษณะอื่นใดที่หน่วยงานกำหนด ฯลฯ  ผู้ที่ได้รับป้ายทะเบียนอนุญาตบุคคลต้องผ่านการฝึกอบรมในเรื่องนั้นๆ ก่อนได้รับอนุญาต 

• พื้นที่ซึ่งจะเข้าไปทำงานสกปรก ลื่น ไม่เป็นระเบียบ ของวางระเกะระกะหรือมีของแข็งทรงป่องวางบนพื้น ปรับสภาพให้ปลอดภัยโดยจัดการกับอันตรายแฝง (hazards) เหล่านี้ ก่อนเริ่มปฏิบัติงาน
• แสงสว่างไม่พอ ก็ให้ติดตั้งอุปกรณ์ส่องสว่างให้เหมาะสมกับสภาพการทำงาน เหมาะสมกับสภาพงานหมายความว่า ค่าส่องสว่างที่มองเห็นสภาพการทำงานได้ชัดเจน หากต้องการเป็นข้อมูลเชิงวิชาการ จะอ้างอิง ประกาศกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน เรื่อง มาตรฐานความเข้มของแสงสว่าง ประกาศในราชกิจจานุเบกษาเมื่อวันที่ ๒๑ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๑ ก็ได้
• พื้นที่คับแคบ พื้นที่คับแคบในบางสภาพการทำงานสามารถปรับแก้ได้ ตัวอย่างเช่นหากประเมินความเสี่ยงแล้ว สามารถถอดรั้วแข็งออกเป็นการชั่วคราวได้ก็ให้ถอดออกก่อน และประกอบกลับหลังจากงานแล้วเสร็จ
• บรรยากาศร้อนอบอ้าว มีฝุ่นควัน ให้พิจารณาปรับสภาพการทำงานโดยใช้พัดลมระบายอากาศ
• พื้นทำงานต่างระดับ ผู้ปฏิบัติงานอาจตกลงไปด้านล่าง ก็ปรับสภาพโดยติดต้องรั้วแข็งกันตก เพิ่มการส่องสว่างเฉพาะจุดต่างระดับ ฯลฯ เป็นต้น