นำหลักสูตรสากลสู่คนไทย บริษัท เอเซีย แสงตะเกียง จำกัด Phone 093 7719222 WorkingatH

Sangtakieng.com

๖

working at heights safety engineering

วิศวกรรมความปลอดภัยการทำงานบนที่สูง

ตอนที่หก อุปกรณ์ลดความรุนแรงจากการตก Fall Arrest System

งานเขียน เรียบเรียงและนำเสนอ : รณรงค์ แสงตะเกียง

facebook : รณรงค์ แสงตะเกียง

e-mail : sangtakieng@gmail.com mobile 093 7719222

บริษัท เอเซีย แสงตะเกียง จำกัด (ASSA)

อบรม สัมมนา งานที่ปรึกษาจัดทำระบบ & ระเบียบปฏิบัติงาน

e-mail : sangtakieng@gmail.com mobile 093 7719222

หากจำเป็นต้องทำงานบนที่สูง มาตรการที่ดีที่สุดคือป้องกันไม่ให้ของตก ป้องกันไม่ให้คนตก (fall prevention) ลำดับการเลือกวิธีปฏิบัติงาน จึงแนะนำวิธีที่ปลอดภัยที่สุดก่อน หากเป็นไปไม่ได้ก็จะแนะนำให้ขยับเลือกวิธีการที่ยากขึ้นเป็นอันดับถัดไป ดังนั้นการทำงานจึงแนะนำไว้เป็นลำดับขั้น (working at heights’s hierarchy of control) สำหรับระบบลดความรุนแรงจากการตก เป็นมาตรการเชิงแก้ไข (fall correction) แก้ไขภายใต้สมมุติฐานว่าเมื่อเกิดเหตุ ผู้ประสบเหตุต้องไม่บาดเจ็บ จึงเป็นรากฐานทางด้านความคิด คิดค้น ผลิตและทดลองใช้กระทั่งอุปกรณ์ลดความรุนแรงจากการตกถูกสร้างขึ้นใช้งานจริง

การบาดเจ็บจากอุบัติเหตุตก มีสองลักษณ์คือคนทำงานตกจากที่สูงหรือของตกจากที่สูงโดนคนด้านล่าง หากของตก คนตกพลังงานที่ทำให้ได้รับอันตรายอธิบายดังนี้

เมื่อคนตกจากที่สูงจะเกิดพลังงานกล หมายถึงพลังงานศักย์บวกกับพลังงานจลน์เท่ากับพลังงานกล พลังงานกลนี่เองเมื่อกระตุกโหลดโดยตรงกับตัวผู้ปฏิบัติงาน ก็จะได้รับบาดเจ็บ หลังจากงานวิศวกรรมความปลอดภัยได้คิดค้นและผลิตช๊อคอัฟซอฟเบอร์สำเร็จ โดยนำมาติดตั้งร่วมไว้กับแลนยาร์ด แรงที่เกิดจากการกระตุกโหลดจะถูก ช๊อคอัฟซอฟเบอร์ดูดกลืนเอาไว้ แรงกระตุกไม่เกิดโดยตรงกับคนทำงานจึงไม่บาดเจ็บ หากพิจารณาซ้ำเชิงเปรียบเทียบ จะพบว่า fall restraint system มีเจตนารมณ์เพื่อป้องกันการตก ส่วนระบบ fall arrest system ลดความรุนแรงจากการตก เมื่อผู้ปฏิบัติงานเกิดเหตุต้องไม่บาดเจ็บ หมายถึงต้องไม่กระแทกกับพื้นด้านล่าง ไม่กระแทกกับโครงสร้างด้านล่างและต้องไม่สลัดเหวี่ยงกระแทกกับผนังด้านข้างอีกด้วย ภาพจากเว็ปไซด์ hawkeswoodlifting.co.uk และภาพอุปกรณ์ยี่ห้อซารา

A anchorage point จุดยึดเกาะแลนยาร์ด

จุดยึดเกาะแลนยาร์ดสำหรับระบบลดความรุนแรงจากการตก ต้องอยู่เหนือตัวผู้ปฏิบัติงานตามแนวดิ่งหรือใกล้กับแนวดิ่งมากที่สุด ซึ่งจะมีสองลักษณะคือแบบจุดยึดเกาะเฉพาะจุดและจุดยึดเกาะตามแนวยาว

แบบเฉพาะจุด จะเหมาะกับลักษณะงานที่ทำในพื้นที่แคบๆ หากจะเปลี่ยนขยับพื้นที่ทำงาน จุดยึดเกาะต้องอยู่ใกล้กันประมาณ ๑-๑.๕ เมตร อุปกรณ์ที่ใช้ยึดเกาะอาจติดตั้งถาวรหรือติดตั้งชั่วคราวก็ได้ กรณีเป็นบีมโครงสร้างขนาดใหญ่ให้เลือกใช้สายคล้องช่วยเพื่อคล้องรอบบีมและเกาะด้วยตะขอของแลนยาร์ด
สายสแตติกลายน์ตามแนวนอน สำหรับการทำงานที่เป็นลักษณะยาวตามแนวนอน ตัวอย่างเช่น งานซ่อมจุดโหลดขึ้นลงสินค้า งานติดตั้งท่อน้ำดิบ งานเดินสายไฟฟ้าระบบ ฯลฯ สแตติกลายน์ตามแนวนอนจะเหมาะสมและง่ายต่อการทำงาน

คุณสมบัติสามข้อของจุดยึดเกาะแลนยาร์ด

แข็งแรง ขอบไม่คม ไม่ใช่ขอบเหลียม
จุดยึดเกาะแลนยาร์ดสูงได้ระดับ (fall clearance distance)
ดิ่งเหนือตัวผู้ปฏิบัติงานไม่เกิน ๓๐ องศา

แข็งแรง ขอบไม่คม ไม่ใช่ขอบเหลียม แข็งแรงหมายความว่ารับแรงกระตุกโหลดได้ตามมาตรฐานทางวิศวกรรมความปลอดภัย ดัชนีชี้วัดในทางปฏิบัติคือหากเกิดเหตุ จุดยึดเกาะต้องไม่แตกหักหรือไม่เสียรูปกระทั่งมีผลกับความบาดเจ็บของผู้เกิดเหตุ ส่วนลักษณะขอบคมหรือขอบเหลี่ยม ให้พิจารณาว่าหากปากของตะขอโลหะ (lanyard snap hook) สามารถคล้องโดยตรงได้ ขอบเหลียมหรือขอบคมก็จะไม่มีผลต่อการตัดบาด เนื่องจากตะขอเป็นโลหะ หากจุดยึดเกาะมีขนาดใหญ่ ปากของตะขอเปิดสุดแล้วยังกว้างไม่พอ คล้องยึดเกาะโดยตรงไม่ได้ ก็ต้องใช้อุปกรณ์ส่วนควบเช่นเชือกยืดตัวต่ำ สายคล้อง anchorage strap ฯลฯ มาช่วยคล้อง ขอบคมหรือขอบเหลี่ยมจำเป็นต้องใช้วัสดุอ่อนมาพันรองที่ส่วนขอบนั้น (ภาพสายยึดเกาะยี่ห้อพีเอ็มไอและยี่ห้อมิลเลอร์)

จุดยึดเกาะแลนยาร์ดสูงได้ระดับ หมายความว่าหากเกิดเหตุคนต้องไม่กระแทกพื้นด้านล่างหรือต้องไม่กระแทกกับสิ่งกีดขวางด้านล่าง ระดับความสูงจุดยึดเกาะ ต้องไม่ต่ำกว่าหกเมตร ซึ่งกำหนดตามเงื่อนไขต่อไปนี้

แลนยาร์ดและอุปกรณ์ส่วนควบ สองเมตร
ระยะยืดช็อคอัฟซอฟเบอร์หลังเกิดเหตุ ร้อยละ ๗๐ ของความยาว ๑.๗๕ เมตร เท่ากับ ๑.๒ เมตร
ความสูงคน การบริหารจัดการด้านอาชีวอนามัย ความปลอดภัยใช้ ๑.๘ เมตร
ระยะเผื่อความปลอดภัยก่อนถึงพื้น (free fall or residual clearance) หนึ่งเมตร

ดิ่งเหนือตัวผู้ปฏิบัติงานไม่เกิน ๓๐ องศา

หากเกิดเหตุ นอกจากผู้ปฏิบัติงานต้องไม่ตกกระแทกพื้นล่างหรือไม่ตกกระแทกกับโครงสร้างด้านล่างแล้ว จุดยึดเกาะที่ถูกต้องความหลักการวิศวกรรมความปลอดภัยก็ต้องไม่เป็นเหตุให้ผู้ประสบเหตุได้รับการบาดเจ็บจากการกระแทกผนังด้านข้างด้วย จากการเก็บข้อมูลภาคสนาม พบว่าหากจุดยึดเกาะเอียงจากแนวดิ่งมากกว่า ๓๐ องศา เมื่อตกจากที่สูง ผู้ประสบเหตุจะถูกสลัดเหวี่ยงกระแทกกับผนังด้านข้างและจะได้รับบาดเจ็บลักษณะแผลปิดฟกช้ำ (close fracture) และเมื่อองศาเอียงออกจากแนวดิ่งมากขึ้น ระดับความรุนแรงของแรงกระแทกก็จะมากขึ้น การบาดเจ็บที่เกิดต่อร่างกายมนุษย์ก็จะเพิ่มขึ้น ระดับความรุนแรงจึงมากขึ้นออกนอกค่ายอมรับ (bio-mechanical & pendulum effect)

B body harness & C connector ฮาร์เนสส์และแลนยาร์ด

ฮาร์เนสส์แนะนำให้ใช้รุ่นที่มีสามดีริงคืออยู่อยู่บริเวณต้นคอหนึ่งดีริงและหน้าอกซ้ายขวาอีกสองดีริง ซึ่งจริงแล้วก็เป็นแบบมาตรฐานที่ใช้งานกันอยู่โดยทั่วไปนั่นเอง, connectors สำหรับระบบลดความรุนแรงจากการตกจะเป็นช็อคอัฟซอฟเบอร์แลนยาร์ดแบบสายคู่ (twin tail lanyard with shock absorber or twin tail absorbing lanyard)

แลนด์ยาร์ดสายคู่ twin tail lanyard : แลนยาร์ดมีความยาวจำกัดคือไม่เกินสองเมตร เมื่อเคลื่อนที่ทำงานออกนอกรัศมี ผู้ปฏิบัติงานต้องปลดตะขอออกจากจุดยึดเกาะเดิมเพื่อย้ายไปยังจุดใหม่ หากแลนยาร์ดเป็นแบบเส้นเดียว ขณะปลดตะขออก ตัวก็จะเป็นอิสระจากการยึดเกาะ หากเกิดเหตุก็จะกระแทกพื้น จึงต้องใช้แบบสายคู่โดยให้ปลดขยับคราวละเส้น ทำให้ผู้ปฏิบัติงานมีแลนยาร์ดอย่างน้อยหนึ่งเส้นเกาะอยู่ตลอดเวลา
ช็อคอัฟชอฟเบอร์ shock absorber : ช็อคอัฟชอฟเบอร์ เป็นเส้นใยสังเคราะห์ถักรูปร่างเป็นแผ่นแบน ความยาวมาตรฐาน ๑.๗๕ เมตร เย็บพับทบไปมาด้วยด้ายฝีเข็มที่ต่างขนาดกัน โดยทบแรกจะเย็บด้วยด้ายขนาดเล็กและจะค่อยๆ เพิ่มขนาดใหญ่ขึ้นในทบถัดไป เมื่อเกิดเหตุและมีแรงกระตุกจากน้ำหนักของผู้ปฏิบัติงานคูณความเร่งเนื่องจากแรงโน้มถ่วงของโลก สายช็อคอัฟซอฟเบอร์ทบแรกจะฉีกขาดออกง่ายก่อนทบอื่น ส่วนทบถัดไปจะฉีกขาดยากขึ้นเป็นลำดับขั้น ด้วยการขาดและฉีกออกเป็นลำดับขั้นนี่เอง พลังงานกลที่เกิดจากการกระตุกจะถูกอุปกรณ์ดูดกลืนเอาไว้ ผู้ปฏิบัติงานจึงไม่บาดเจ็บ

ระบบลดความรุนแรงจากการตก fall arrest system เมื่อทำงานในรัศมีของความยาวแลนยาร์ด จะมีความสะดวกสบาย แม้เคลื่อนที่เร็วกว่าปกตินิดหน่อยก็ไม่มีกลไกกระตุกหยุด ข้อจำกัดคือจุดยึดเกาะแลนยาร์ดต้องสูงจากพื้นไม่น้อยกว่าหกเมตร หากต่ำกว่านี้ ผู้ประสบเหตุจะตกกระแทกพื้นด้านล่าง หรือตกกระแทกกับเฟรมแข็งด้านล่าง ฉะนั้นจำเป็นต้องทบทวนใช้เครื่องมือทำงานที่สูงเสียใหม่ หากยืนยันว่าจะใช้แลนยาร์ดที่มีลักษณะคล้ายเดิม ก็จะแนะนำให้ใช้แลนยาร์ดแบบมีตลับสายกระตุกหยุด (retractable lanyard) ซึ่งสามารถใช้งานสูงต่ำได้ทุกระดับ

การทำงานของแลนยาร์ดแบบมีตลับสายกระตุกหยุด retractable lanyard เหมือนกับกลไกการทำงานของเข็มขัดนิรภัยรถยนต์และเหมือนกับกลไกการทำงานของม้วนสลิงแบบกระตกหยุด retractable life line แต่จะมีตลับสายกระตุกหยุด ความยาว ๒ และความยาว ๓ เมตร ประกอบรวมอยู่กับแลนยาร์ดเรียบร้อยแล้ว

แลนยาร์ดแบบมีตลับสายกระตุกหยุด (retractable lanyard)

แลนยาร์ดแบบมีตลับสายกระตุกหยุด เป็นอุปกรณ์ป้องกันการตกไม่ใช้อุปกรณ์ลดความรุนแรงจากการตก นำมาใช้งานเพื่อลดข้อจำกัดของม้วนสลิงแบบกระตุกหยุดและลดข้อกำจัดใช้งานของแลนยาร์ดแบบสายคู่ติดตั้งช็อคอัฟซ๊อฟเบอร์ (retractable life line & twin tail lanyard with shock absorber)

ม้วนสลิงแบบกระตุกหยุด มีความยาวต่ำสุด ๕ เมตร น้ำหนักจึงมากกว่า แต่แลนยาร์ดแบบตลับสายกระตุกหยุดความยาวแค่สองขนาดคือ ๒ เมตรและ ๓ เมตร น้ำหนักเบากว่า ซึ่งถูกประกอบร่วมติดไว้กับแลนยาร์ดไม่ได้แยกชิ้นออกจากกัน
ใช้แทนแลนยาร์ดแบบสายคู่ติดตั้งช็อคอัฟซ๊อฟเบอร์ โดยอุปกรณ์นี้ใช้ได้ทุกระดับความสูง ต่างกับม้วนสลิงแบบกระตุกหยุดซึ่งต้องมีจุดยึดเกาะสูงไม่น้อยกว่าหกเมตร

ติดต่องานฝึกอบรม แปลเอกสารเซฟตี้ งานที่ปรึกษาการจัดทำระบบฯ : บริษัท เอเซีย แสงตะเกียง จำกัด (ASSA) Tel 093 7719222 E-mail : sangtakieng@gmail.com

กลับหน้าแรก : คลิ๊กตรงนี้

ตอนที่หนึ่ง ที่สูงและการทำงานบนที่สูง : คลิ๊กตรงนี้

ตอนที่สอง กระเช้ายกคนและกระเช้ากอนโดลา : คลิ๊กตรงนี้

ตอนที่สาม รถกระเช้าและการใช้รถกระเช้าอย่างปลอดภัย : คลิ๊กตรงนี้

ตอนที่สี่ ม้ายืน บันไดและการใช้งานอย่างปลอดภัย : คลิ๊กตรงนี้

ตอนที่ห้า อุปกรณ์ป้องกันการตกระบบสายรั้งและงานเชือกโรยตัว : คลิ๊กตรงนี้

ตอนที่เจ็ด การควบคุมของตกและวิธีปิดกั้นควบคุมพื้นที่ปฏิบัติงาน : คลิ๊กตรงนี้

ไปยังเมนู หลักสูตรที่ฝึกอบรมและสัมมนา คลิ๊กตรงนี้

MENU

WEB LINK

VISIT

สถิติวันนี้	251 คน
สถิติเมื่อวาน	271 คน
สถิติเดือนนี้ สถิติปีนี้ สถิติทั้งหมด	2912 คน 107439 คน 608783 คน
เริ่มเมื่อ 2012-10-14